ေပါဲပှာန္အပႜဲဍဳင္တဿိကုႝ အႏၱရာဲသြက္ညးဍဳင္ကြာန္

“ဒဿာႏူကုႝ မိက္ဂြံေသာင္ကလး ျပသှာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ နနဲပေရင္ဍဳင္ကြာန္တဲု ပု႙တအ္ေဒံါပန္ေပွာ္၊ သြက္ဂြံတက္က်ာလၱဴခုင္ဂွ္ေလဝ္ အာတ္မိက္ဒဿံင္လဿဳိန္ေဏာင္” ရဵဝြံ ဥကၠဌေဇှာ္ ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ ဟုီဂးကၜဳင္ ပႜဲကာလေဗာ္ေကတ္ေဒံါပန္ေပွာ္ ကုအလုႝအသ႘ပှာန္ရ။ ဥကၠဌေဇှာ္ စုတိအာ ပႜဲသှာံ (၂၀၀၃) တဲု ညးဟြံဂြံဆုႝ ေပါဲတက္က်ာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ရ။ လကၠရဵဏအ္မၢး အကာဲအရာ ပေရင္ဆက္ေဆာံ အၾကာေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိကုႝ အလုႝအသ႘ပှာန္တအ္ ပေရံေစွ္ကၜဳင္တဲု ကရဵႏူအလုႝအသ႘ပှာန္တအ္ သၸဒတန္ေသှာတ္ဝ္ ဒက္ပၱန္ဍဳင္ (၂၀၀၈) မၢး အကာဲအရာတက္က်ာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ပတဝ္ဏာကႜဳိပ္ကုႝ ပေရင္ၐိုဟ္လလံဂွ္ ေကၜံဗၵန္အာရ။

ပႜဲသကၠရာဇ္ခေရတ္ ၁၇၅၇ ဨကရာဇ္ဗဿာ အံင္ေဇယ် သီေကတ္ဍဳင္မန္တဲု ဂကူမန္တအ္ လုပ္ကၜဳင္ေပါဲဗတိုက္ သြက္ဂြံကေလင္ဒက္ပၱန္ဍဳင္မန္ (ဝါ) ကံကုသုႝမန္ မန္တအ္ ဂြံကေလင္ဖန္ဇန္ေကတ္မြဲဝါပၜန္ရ။ ပႜဲအရာအ႐ုန္ဂစာန္ဂကူမန္ ဂြံဗၜးၐးဂွ္ သုီကုႝေပါဲဗတုိက္ရပ္လြဟ္ သုီကုႝေပါဲဗတိုက္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္မန္တအ္ ႐ုန္ဂစာန္ေကၜာန္ၐိုတ္ကၜဳင္ရ။ ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိဝြံ နနဲရပ္လြဟ္ လုပ္ကၜဳင္ေပါဲဗတိုက္ ကုအလုႝအသ႘ပှာန္ဗဿာအဆက္က္ ပြဳိင္ (၄၀) သှာံတဲု ပႜဲသကၠရာဇ္ ၁၉၉၅ ဂွ္ ေဒံါကၜဳင္ပန္ေပွာ္ ကုအလုႝအသ႘ပှာန္ဗဿာရ။

ပႜဲကုႝဂိတုတဲုကၜဳင္ေတံရ အလုႝအသ႘ပှာန္တအ္ဂွ္ လေလာင္တရးပၱိတ္ ေသှာတ္ဝ္ေပါဲ႐ုဲမာဲ ေသှာတ္ဝ္ဒက္ပၱန္ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္တဲု သြက္ဂြံေကၜာန္သၸ ေပါဲ႐ုဲမာဲ ပႜဲသှာံ ၂၀၁၀ ဏအ္ရ။ မြဲအဆက္ဓဝ္ အလုႝအသ႘ပှာန္ဂွ္ ကုႝျဇဟတ္ဒ႐ိုဟ္ ကုဂေကာံေဒံါပန္ေပွာ္တအ္ သြက္ဂြံလုပ္ေပါဲ႐ုဲမာဲတဲု ဒပ္ပှာန္ညးတအ္ဂွ္ေလဝ္ သြက္ဂြံျပံင္သၜာဲေထာံ ဒပ္မင္မြဲပယ်ဳႝ (ဝါ) ဒပ္မင္မြဲကြာန္ရ။ မြဲအခိင္ဓဝ္ ဒပ္ပှာန္ဗဿာတအ္ဂွ္ ေကတ္လဝ္ေစဝ္လၱဴတဲု ဟြံဒးလုပ္ေပါဲ႐ုဲမာဲမြဲသာ္ သြက္ဂြံကလိဂြံခုင္ ပႜဲကုႝကၜတ္ထဝ္ ဗှတ္ (၂၅%) ဂွ္ အေခါင္ႏြံေပင္င္ရ။

ပႜဲကုႝဂေကာံေဒံါပန္ေပွာ္ဂမၜဳိင္မၢး ဂေကာံေကာန္ဍဳင္အရင္ ေဖ်ံလဝ္လြဟ္ ကုအလုႝအသ႘ပှာန္တအ္တဲုတဲုဂွ္ ေစွ္စိုတ္ သြက္ဂြံလုပ္ေပါဲ႐ုဲမာဲရ။ ဆဂး ဂေကာံ/ ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ မှဳံကုႝတင္ရန္တဿအ္ခ်ဳိတ္တ္ပၜဳိတ္တ္တအ္ဂွ္ ဟြံမြဲပဿိက္ ဒပ္မင္ပယ်ဳႝ (ဝါ) ဒပ္မင္မြဲကြာန္အိုတ္ရ။ ပႜဲကုႝေကာန္ဂကူညးတအ္ အေခါင္အရာပေရင္ဂကူ ဍဳိက္က္ေပင္င္ ဟြံမြဲမၢး လြဟ္ညးတအ္ရပ္လဝ္ဂွ္ေလဝ္ ညးတအ္ဗလးဟြံေသင္ရ။

ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိဝြံ ပႜဲကုႝေသှာတ္ဝ္ဒက္ပၱန္ဍဳင္ (၂၀၀၈) ဂွ္ ယဝ္ရ ဟြံျပံင္သၜာဲကုႝ (ဝါ) ဟြံပေလဝ္ကုႝမၢး သြက္ညးတအ္ ေသၢာံလုပ္ေပါဲ႐ုဲဏအ္ဂွ္ ဝါတ္ဒဿံင္ေရာင္ ကေလင္လဝ္ပ႐ိုင္ရ။ ေသှာတ္ဝ္ေပါဲ႐ုဲမာဲတၛဲဏအ္ဂွ္ ကုႝလဝ္ဖ်ဳန္ ကုဒပ္ပှာန္ဗဿာတအ္သဿးတဲု သြက္ေကာန္ဍဳင္အရင္တအ္ အေခါင္အရာဟြံမြဲလးလးရ။

အလုႝအသ႘ပှာန္ဗဿာတအ္ဝြံ ေဗာ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ဂမၜဳိင္ သြက္ဂြံစုတ္စရင္ လုပ္ေပါဲ႐ုဲမာဲဂွ္ ဂြံအခိင္ (၆၀) တၛဲရ။ ကာလေဗာ္ေဒံါပန္ေပွာ္ဂမၜဳိင္ ဟြံလုပ္ေပါဲ႐ဲုမာဲ ဟြံပၜဳပ္စရင္ ပႜဲပြဳိင္ (၆၀) တၛဲမၢး (ဝါ) ဒပ္ပှာန္ညးတအ္ဂွ္ ဟြံျပံင္ေထာံဒပ္မင္မြဲပယ်ဳႝ ဒပ္မင္မြဲကြာန္မၢး ကိစၥေဒံါပန္ေပွာ္ဂွ္ လုီလာ္အာေရာင္။

ဟိုတ္ဂွ္ရ ယဝ္ရအခိင္ေပါဲ႐ုဲမာဲဂွ္ ၾကပ္ကၜဳင္မၢး အခိင္ေဒံါပန္ေပွာ္ဂွ္ေလဝ္ လအ္အာေဂၜံအာေရာင္။ ေပါဲပှာန္တဿိဂွ္ စတဲု ကတုႝဒွ္မာန္ေရာင္။ ဒပ္ပှာန္ဗဿာတအ္ လုပ္စိုပ္ဗတိုက္ ပႜဲကုႝတိဍာ္ေကာန္ဂကူ ေကာန္ဍဳင္အရင္တအ္ ဂၜဳိင္ေရာင္။ ညးဍဳင္ကြာန္ ေကာန္ဍဳင္အရင္တအ္ ဒးဒွ္ဒဒိုက္ ဗြဲမေလာန္ပၜန္ေရာင္။

ညးဍဳင္ကြာန္ ဂကူမန္မှဳံတန္တဵဒဿံင္ ပႜဲကုႝတိဍာ္ေဒံါပန္ေပွာ္ဂမၜဳိင္ ဒွ္ဒဒိုက္မာန္ရ။ ႏူကုႝသကၠရာဇ္ ၁၉၉၅ ေတံ ညးတအ္ေကၜာန္လဝ္ကၜအ္သြဝ္ဂမၜဳိင္ေလဝ္ လဿဳဟ္ၐွ္ပလွ္ဂြံကုီေလဝ္ ဟိုတ္ႏူေပါဲပှာန္တဿိတဲု ညးတအ္ဒးေထာံေကၜံ တိဍာ္ကၜအ္သြဝ္ညးတအ္ပၜန္ေရာင္။ ဆဂး အခိင္တၛဲဏအ္ဝြံ ျပသှာဍဳင္ဗဿာဂွ္ ဒွ္ကၜဳင္ျပသှာ ဂၜးတိရ။ ညးဒွ္ဒဒိုက္ႏူကုႝဍဳင္ပု႙တအ္ ၿဂိပ္ဒဵကၜဳင္မၢး သြက္ဂြံကုႝအ႐ုီအဗင္ဂွ္ ႏြံဒဿံင္လဿဳိန္ကာလေရာင္တဲု ျပသှာဍဳင္ဗဿာဏအ္ ဆက္တဲု ႏြံဒဿံင္လၱဴစင္ ကုလသမဂၢေရာင္။